Meest gestelde vragen over de Code van de openbare weg

Over de Code van de openbare weg zelf

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen die voetgangers gaan merken als het huidige verkeersreglement vervangen wordt door de Code van de openbare weg?

• Bij vierkant groen mogen voetgangers het kruispunt diagonaal oversteken.
• Er komen verkeersborden die het einde van een verplicht te volgen deel van de openbare weg aanduiden:

D10   D12  D14

• Wanneer de minimale zijdelingse afstand van 1 m binnen de bebouwde kom en 1,5 m buiten de bebouwde kom niet nageleefd kan worden, moeten bestuurders vertragen en zo nodig stoppen. In het Vlaams Gewest mogen bestuurders in dat geval de voetgangers slechts stapvoets voorbijrijden.
• Tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag en in omstandigheden met beperkt zicht, hebben groepen voetgangers de keuze tussen lichten (gedragen door de deelnemers vooraan links, achteraan links en in de flanken) of fluohesjes (gedragen door alle deelnemers).

Een uitgebreider overzicht van de wijzigingen voor voetgangers vindt u hier .

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen die fietsers gaan merken als het huidige verkeersreglement vervangen wordt door de Code van de openbare weg?

Ook voor fietsers verandert er heel wat.

• Nieuw is de aanduiding van een niet-verplicht fietspad:

R12  R13

• Een fietser die op een fietspad of ander te volgen deel van de openbare weg sneller rijdt dan het overige verkeer, is niet aan het inhalen.
• Fietsers mogen voortaan filefilteren.
• Bij vierkant groen mogen fietsers het kruispunt diagonaal oversteken. In feite was dat al impliciet toegelaten door de regel dat fietsers het fietspad mogen verlaten om van richting te veranderen, maar in de Code van de openbare weg wordt dat ook expliciet toegelaten.
• Er komen verkeersborden die het einde van een verplicht fietspad of ander te volgen deel van de openbare weg aanduiden:

D8  D10  D12  D14

• Fietsers die een fietsaanhangwagen trekken, mogen voortaan ook naast elkaar rijden, mits inachtneming van de overige voorwaarden voor het naast elkaar rijden.
• Voortaan mogen alle soorten tijdelijke wegmarkeringen in het oranje-geel uitgevoerd worden, dus ook fietspaden. Momenteel mogen enkel de rijstrookmarkeringen oranje zijn en moeten tijdelijke fietspaden, oversteekplaatsen e.d. in het wit uitgevoerd worden.
• Een kind jonger dan drie jaar vervoeren mag enkel nog in een goedgekeurd kinderzitje en mag ook niet meer op een aanhangfiets. Deze kinderen mogen wel nog vervoerd worden in een aanhangwagen met zitplaatsen.
• Er kan een groep gevormd worden vanaf 10 fietsers (momenteel is dat 15) tot maximaal 100 fietsers. Groepen met 10 tot 50 deelnemers mogen vergezeld worden door 1 of meer signaalgevers. Groepen van 50 tot 100 deelnemers moeten vergezeld worden door 2 of meer signaalgevers. Groepen met meer dan 100 deelnemers moeten worden opgesplitst.
• De technische voorschriften hangen niet langer af van het type fiets. Bijgevolg zijn voor elk type fiets lichten en reflectoren enkel verplicht tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag, en in andere omstandigheden met beperkt zicht.
• Fietsen mogen enkel geparkeerd worden op het trottoir indien er een vrije doorgang van 1,5 m breed overblijft. Fietsen mogen niet op blindegeleidetegels geparkeerd worden.

Een uitgebreider overzicht van de wijzigingen voor fietsers vindt u hier .

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen die ruiters gaan merken als het huidige verkeersreglement vervangen wordt door de Code van de openbare weg?

• De regel om naast elkaar te mogen rijden wordt dezelfde als voor fietsers. Het mag, behalve wanneer het kruisen niet mogelijk is. Buiten de bebouwde kom moet ook achter elkaar gereden worden wanneer er een bestuurder langs achter nadert.
• De minimale zijdelingse afstand van 1 m binnen de bebouwde kom en 1,5 m buiten de bebouwde kom geldt voortaan ook ten opzichte van ruiters.
• Er komen verkeersborden die het einde van een verplicht te volgen deel van de openbare weg aanduiden:

D16

• Een nieuw verkeersbord A24 waarschuwt weggebruikers dat ze een plaats naderen waar veel ruiters komen.

Een uitgebreider overzicht van de wijzigingen voor ruiters vindt u hier .

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen die motorrijders gaan merken als het huidige verkeersreglement vervangen wordt door de Code van de openbare weg?

Voor motorrijders verandert er vrij veel.

• Het tripleren van alle voertuigen wordt verboden. Voertuigen die een motorfiets inhalen mogen dus op hun beurt niet langer worden ingehaald. Als een verkeersbord het inhalen verbiedt, mogen voortaan ook motorrijders niet ingehaald worden.
• Motorrijders mogen gebruik maken van de reddingsstrook om de file voorbij te rijden. In feite wordt dat momenteel ook al toegelaten, maar staat dat niet expliciet in het verkeersreglement.
• Bij het filefilteren mogen is het voortaan voortaan toegestaan om alle richtingaanwijzers gelijktijdig gebruiken.
• In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelden niet langer de specifieke snelheidslimiet en het maximale snelheidsverschil voor het filefilteren, behalve op autosnelwegen, waar dezelfde voorschriften blijven gelden.
• Bij het parkeren op het trottoir moet een vrije doorgang van ten minste 1,5 m overblijven.
• Een nieuw onderbord M20 bij het parkeerbord E9, geeft aan dat een motorfiets niet op het trottoir geparkeerd mag worden.

• Een motorfiets mag niet dwars op de rijbaan geparkeerd worden, tenzij dit speciaal voorzien is.
• Er kan een groep gevormd worden vanaf 10 rijders (momenteel is dat 15) tot maximaal 100 rijders. Groepen met 10 tot 50 deelnemers mogen vergezeld worden door 1 of meer signaalgevers. Groepen van 50 tot 100 deelnemers moeten vergezeld worden door 2 of meer signaalgevers. Groepen met meer dan 100 deelnemers moeten worden opgesplitst.
• Het vervoeren van een kind jonger dan acht jaar in een zijspan aan een motorfiets met een cilinderinhoud groter dan 125 cm³ is niet langer toegestaan.
• De valhelm moet voortaan gedragen worden op een wijze die de beschermende werking ervan niet tenietdoet. Dat betekent bijvoorbeeld dat het niet vastmaken van de gesp als dezelfde overtreding wordt beschouwd als het niet dragen van de valhelm.
• Overdag en bij goed zicht mogen de dimlichten vervangen worden door dagrijlichten.
• Lemand die een motorfiets duwt is voortaan voetganger, en moet dus ook niet langer een helm dragen, noch de kledingvoorschriften voor motorijders volgen. Wie bij warm weer al eens een (defecte) motorfiets heeft moeten duwen, zal dit zeker appreciëren.

Een uitgebreider overzicht van de wijzigingen voor motorrijders vindt u hier .

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen die automobilisten gaan merken als het huidige verkeersreglement vervangen wordt door de Code van de openbare weg?

Dit zijn enkele van de voornaamste wijzigingen waarmee automobilisten rekening mee moeten houden zodra de Code van de openbare weg van kracht wordt:

• Op wegen met een snelheidslimiet die hoger ligt dan 50 km/u moeten bestuurders een volgafstand respecteren die overeenkomt met twee seconden.
• Het verkeer op rotondes wordt strikter geregeld. Zo mag een bestuurder slechts op een andere dan de meest rechtse rijstrook op een rotonde rijden indien hij de rotonde niet verlaat via de eerste uitrit, en mag hij zich niet naar de rechterrijstrook van de rotonde begeven alvorens de eerste uitrit te passeren.
• De toepassing van de inhaalverboden wordt verruimd. Het tripleren van alle bestuurders wordt verboden, dus ook bij fietsers en ruiters.  Als een verkeersbord het inhalen verbiedt mogen voortaan ook  motorrijders niet ingehaald worden.
• Op deze plaatsen geldt momenteel al een parkeerverbod, maar voortaan mag u hier ook niet langer stilstaan:
  • Rotondes;
  • Parkeerplaatsen voorbehouden voor personen met een handicap;
  • Delen van de openbare weg aangeduid door het verkeersbord D9, D11, D13 of D15;
  • Busbanen;
  • Blindegeleidetegels;
  • Op de rijbaan, langs een doorlopende gele rijbaanrandmarkering.
• Het fluohesje moet in meer gevallen gedragen worden. Wanneer op autosnelwegen, autowegen en in tunnels de bestuurder van een defect voertuig of een voertuig dat betrokken is in een ongeval, of in geval van ladingverlies, op een plek terechtkomt waar men niet mag stilstaan of parkeren, moet men een retro-reflecterende veiligheidsvest dragen zodra men het voertuig verlaat.
• De busstrook en de bijzondere overrijdbare bedding worden samengevoegd in de busbaan. Enkel vanaf de onderbroken markering mag de busbaan gebruikt worden om voor te sorteren voor het afslaan.
• In het Vlaams Gewest verlaagt de maximumsnelheid in erven van 20 km/u naar stapvoets rijden.

Een uitgebreider overzicht van de wijzigingen voor automobilisten vindt u hier .

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen die vrachtwagenchauffeurs gaan merken als het huidige verkeersreglement vervangen wordt door de Code van de openbare weg?

Bovenop de wijzigingen voor automobilisten moeten vrachtwagenbestuurders onder andere ook rekening houden met het volgende:

Ook vrachtwagenchauffeurs moeten voortaan, op wegen met een snelheidslimiet hoger dan 50 km/u, een volgafstand respecteren die overeenkomt met ten minste twee seconden. Voor hen vervangt dit de 50-meterregel, behalve in het Waals Gewest, waar beide regels zullen gelden. Sommige gewesten hanteren nog bijkomende regels voor volgafstand ter bescherming van bruggen.

• In het Vlaams Gewest vervallen de afwijkende snelheidslimieten voor vrachtwagens. In de regel mogen zij dus ook 70 km/u rijden op wegen waar die snelheidslimiet ook voor andere voertuigen geldt. De wegbeheerder kan evenwel nog altijd snelheidsbeperkingen opleggen aan bepaalde voertuigcategorieën d.m.v. verkeersborden. De snelheid van voertuigen en slepen met een maximaal toegelaten massa van meer dan 3,5 ton blijft uiteraard geplafonneerd op 90 km/u.

In het Waals Gewest geldt binnen de bebouwde kom een maximumsnelheid van 40 km/u voor voertuigen en slepen met een MTM groter dan 7,5 ton.

Een sticker achterop de vrachtwagen, die de maximale snelheid aangeeft waarmee dat voertuig mag rijden, is niet langer verplicht.

• In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in het Waals Gewest zal de parkeerschijf gebruikt moeten worden voor de beperkingen op het langdurig parkeren op de openbare weg. Voor vrachtwagens gaat dat met name om de maximale parkeerduur van 8 uur voor voertuigen met een maximaal toegelaten massa van meer dan 7,5 ton, enkel binnen de bebouwde kom, en 24 uur voor aanhangwagens.

Een uitgebreider overzicht van de wijzigingen voor vrachtwagenchauffeurs vindt u.

Komen er ook nieuwe verkeersborden als de Code van de openbare weg in voege treedt?

Zowat alle verkeersborden veranderen lichtjes van uitzicht. De belangrijkste verschillen met de huidige verkeersborden zijn:

• Gemoderniseerde en eenvoudigere symbolen;
• Toevoeging van een witte contrastrand rond de gevaarsborden en verbodsborden en tussen blauw en rood op andere borden;
• Geen blauwe onderborden meer, enkel witte onderborden met zwart opschrift.

Er komt echter ook een reeks nieuwe verkeersborden bij. De meeste daarvan zijn nieuwe gevaarsborden. Diezelfde gevaren kunnen momenteel op een onderbord bij het algemeen gevaarsbord (A51) worden aangeduid. Het gevaar is dus niet nieuw, maar voor enkele van de meest voorkomende combinaties van A51 met een onderbord wordt een specifiek gevaarsbord ingevoerd.

Deze borden mogen gebruikt worden op een vaste paal, op een lichtbord boven de rijbaan of tijdelijk geplaatst worden door hulpdiensten, naargelang de voorschriften van de gewesten.

Meer informatie over de verkeersborden vindt u op https://www.wegcode.be/nl/code-van-de-openbare-weg/verkeersborden.

Zijn er ook verkeersborden die een andere betekenis krijgen als de Code van de openbare weg in voege treedt?

Ja, die zijn er. De meeste huidige verkeersborden mogen behouden blijven tot 1 januari 2045, maar nemen op 1 september 2026 wel de betekenis uit de Code van de openbare weg over. Doorgaans blijft de betekenis van de verkeersborden hetzelfde, maar enkele borden veranderen lichtjes van betekenis:

A5 waarschuwt niet langer voor een ‘steile helling’, maar voor een ‘gevaarlijke helling’.

A13 waarschuwt niet langer voor ‘een uitholling overdwars of ezelsrug’ maar voor ‘een wegdek in slechte staat’.

 Bij C35 en C39 wordt het voortaan ook verboden om een motorfiets links in te halen.

 De verkeersborden D11 en D13 (nieuw code D13 en D15) slaan voortaan op een deel van de openbare weg in plaats van op een weg.

Verdwijnen er ook verkeersborden als de Code van de openbare weg in voege treedt?

Enkele verkeersborden zijn niet overgenomen in de nieuwe Code van de openbare weg en zullen bijgevolg op termijn uit het straatbeeld verdwijnen.

A29.  Doortocht van vee.

In plaats daarvan mag het symbool op het verkeersbord A27 aangepast worden naargelang de beoogde diersoort. Dit verkeersbord zal dus niet echt verdwijnen maar verandert enkel van code.

E5. Parkeerverbod van de 1e tot de 15e van de maand.

E7. Parkeerverbod van de 16e tot het einde van de maand.

E11. Halfmaandelijks parkeren in gans de bebouwde kom.

Deze drie verkeersborden verliezen onmiddellijk hun betekenis bij de inwerkingtreding. De wegbeheerder kan evenwel een vergelijkbare regeling uitwerken op een onderbord.

Bovendien is er ook een maatregel genomen om het aantal verkeersborden op autosnelwegen te beperken. Bestuurders die een autosnelweg oprijden moeten voortaan voorrang verlenen aan de bestuurders op de hoofdrijbaan. Dat was al zo omdat die voorrang aangeduid werd. Door er een verkeersregel van te maken mogen de verkeersborden B1 die nu op het einde van elke oprit naar een autosnelweg staan, weggehaald worden.

Zijn er ook nieuwe wegmarkeringen?

Naast de reeds bestaande onderbroken gele rijbaanrandmarkering, waarlangs het parkeren op de rijbaan verboden is, komt er ook een doorlopende gele rijbaanrandmarkering, waarlangs het stilstaan en parkeren op de rijbaan verboden is.

Parkeren op de rijbaan verboden	Stilstaan en parkeren op de rijbaan verboden

Ook nieuw is de zigzagmarkering. Deze duidt de plaats aan die voorbehouden is voor het stilstaan. Parkeren is er verboden. Het woord ‘BUS’ kan worden toegevoegd om aan te geven dat het om een bushalte gaat.

Het onderscheid tussen de busstrook en de bijzondere overrijdbare bedding verdwijnt. Dit heeft gevolgen voor de wegmarkering. De nieuwe busbanen, zoals ze in de Code van de openbare weg worden genoemd, krijgen standaard een doorlopende markering als afbakening. Deze markering kan plaatselijk onderbroken worden. Ter hoogte van deze onderbroken markering mag de busbaan gebruikt worden om voor te sorteren voor het afslaan.

Voortaan mogen alle tijdelijke wegmarkeringen, meestal gebruikt bij wegenwerken, in oranje-geel worden uitgevoerd, dus ook zebrapaden, fietspaden enz. Onder de wegcode mochten enkel de rijstrookmarkeringen in oranje worden uitgevoerd. De kleur kan dus ook een beetje veranderen, hoewel er al langer geel werd gebruikt in plaats van oranje.

Veranderen de maximumsnelheden als de Code van de openbare weg in voege treedt?

Ja, en dit betreft een van de meest complexe wijzigingen, waarvoor we u graag naar het aparte overzichtsdocument verwijzen dat hiervoor is opgesteld. Dat overzicht vindt u hier.

Een van de meest opvallende wijzigingen betreft de maximumsnelheid in erven in het Vlaams Gewest. Dit wordt ‘stapvoets’. In de andere gewesten blijft het 20 km/u.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zullen gebruikers van gemotoriseerde voortbewegingstoestellen niet sneller dan 20 km/u mogen rijden. Dat vereist extra aandacht, want veel van die toestellen zijn begrensd op 25 km/u (wat het maximum is waarop ze begrensd moeten zijn).

Veranderen de parkeerregels als de Code van de openbare weg in voege treedt?

Ook inzake de parkeerregels zijn er heel wat wijzigingen, waarvoor we u graag naar het aparte overzichtsdocument verwijzen dat hiervoor is opgesteld. Dat overzicht vindt u hier.

Dit zijn enkele van de meest opvallende wijzigingen:

• Het halfmaandelijks beurtelings parkeren op alle rijbanen van een bebouwde kom, dat aangeduid wordt door het verkeersbord E11, komt niet meer voor in de Code van openbare weg. Indien de wegbeheerder toch zo’n parkeerregeling wil invoeren of behouden na 1 september 2026 zal dit door middel van een onderbord moeten worden aangegeven.
• Alle onderborden zijn voortaan ‘zwart op wit’. Met betrekking tot het parkeren en stilstaan, komen er een aantal onderborden bij:

• Om het betalend parkeren aan te duiden, wordt voortaan een €-symbool gebruikt op het parkeerbord E9 of een onderbord M23.

• In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geldt de beperkte parkeertijd in de regel voortaan ook voor personen met een gemeentelijke parkeerkaart, voor voertuigen die worden gebruikt door personen met een handicap en voor voertuigen die voor de inrit van eigendommen geparkeerd staan. In het Waals Gewest vervalt enkel de vrijstelling voor personen met een gemeentelijke parkeerkaart. De wegbeheerder kan evenwel deze personen en voertuigen vrijstellen van de beperkte parkeertijd.

Kortom, de beperkte parkeertijd geldt voortaan voor:

Nogmaals, dit betreft een algemene regel waarvan afgeweken kan worden.

• In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het in Waals Gewest moet de parkeerschijf voortaan ook gebruikt worden voor de beperkingen van het langdurig parkeren, zijnde:
• Reclamevoertuigen (mogen maximaal 3 uur onafgebroken parkeren)
• Voertuigen met een maximaal toegelaten massa (MTM) > 7,5 t binnen de bebouwde kom (maximaal 8 uur)
• Motorvoertuigen die niet meer kunnen rijden en aanhangwagens (maximaal 24 uur)

Deze beperkingen zijn dezelfde als voorheen en als in het Vlaams Gewest. Enkel het gebruik van de parkeerschijf om dit te controleren is nieuw.

Worden de boetes hoger als de Code van de openbare weg in voege treedt?

Verkeersovertredingen zijn ingedeeld in vier graden. Aan elk van deze graden zijn bedragen gekoppeld voor de onmiddellijke inning, de minnelijke schikking en de boetes. De hoogte van de bedragen staat los van de invoering van de Code van de openbare weg.

Moet iedereen die al een rijbewijs heeft opnieuw een examen afleggen als de Code van de openbare weg in voege treedt?

Neen, maar het is wel zo dat iedere weggebruiker verondersteld wordt om het verkeersreglement te kennen. Dat verandert uiteraard niet als de Code van de openbare weg van kracht wordt. Naast de informatiecampagnes zullen de nieuwe regels ook worden uitgelegd op de website van het Vias Institute.

Moet men de nieuwe verkeersregels al kennen als men het rijexamen aflegt nadat de Code van de openbare weg in voege getreden is?

Ja. Vindt uw examen plaats vóór de Code van de openbare weg van kracht wordt, dan zullen de vragen betrekking hebben op het huidige verkeersreglement. Vanaf de dag dat de Code van de openbare weg van kracht is, moeten de antwoorden in principe in overeenstemming zijn met de nieuwe regelgeving. Het spreekt voor zich dat dit een stevige uitdaging zal vormen voor de examencentra, maar Vias institute en de FOD Mobiliteit & Vervoer staan klaar om hen hierbij te helpen.

Hoe kan ik mij als weggebruiker voorbereiden op de invoering van de Code van de openbare weg?

Momenteel vindt u al veel informatie over de Code van de openbare weg op deze website: https://www.wegcode.be/nl/code-van-de-openbare-weg. Die info zal in de aanloop naar de invoering van de Code van de openbare weg voortdurend worden aangevuld. Zo wordt er bijvoorbeeld gewerkt aan overzichten van de geplande wijzigingen per type weggebruiker (automobilisten, vrachtwagenchauffeurs, fietsers, enzovoort) of per thema (snelheid, parkeren, signalisatie, enzovoort).

In de maanden vlak voor de invoering van de Code van de openbare weg zal er uitgebreid via de pers en social media over de wijzigingen worden gecommuniceerd. Zo wordt er gedacht om in die periode een quiz te creëren waarmee iedereen zijn of haar kennis van de nieuwe regels kan testen.

Wanneer wordt de Code van de openbare weg precies van kracht?

De invoering van de Code van de openbare weg staat gepland voor 1 september 2026.

Wat is eigenlijk de reden waarom het huidige verkeersreglement wordt vervangen door de Code van de openbare weg?

De Code van de openbare weg vervangt het huidige Verkeersreglement, dat op 1 december 1975 in voege trad, maar intussen al tientallen keren aangepast is. Daarom achtte Vice-eersteminister en minister van Mobiliteit Georges Gilkinet een grondig vernieuwde code van de openbare weg aangewezen. Die nieuwe versie is duidelijker en houdt ook meer rekening met actuele bezorgdheden en doelstellingen, zoals duurzame en inclusieve mobiliteit met meer variëteit in onze vervoerswijzen, de toegenomen aandacht voor verkeersveiligheid en de internationale context. Het was ook nodig om rekening te houden met de bevoegdheidsverdeling tussen de federale overheid en de gewesten. De federale code van de openbare weg gaat daarom samen met drie gewestelijke codes die de geregionaliseerde bepalingen bevatten.

Bevat de Code van de openbare weg ook specifieke maatregelen voor nieuwe vervoersmiddelen, zoals elektrische wagens, fietsen, steps, enzovoort?

Op dit vlak verandert er eigenlijk niet veel. De huidige wegcode is namelijk al meerdere malen bijgewerkt om plaats te bieden aan deze vervoersmiddelen.

De wegbeheerder krijgt wel meer mogelijkheden om het parkeren van fietsten, bromfietsen en voortbewegingstoestellen op de openbare weg te regelen.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt de maximaal toegelaten snelheid van gemotoriseerde voortbewegingstoestellen verlaagd van 25 naar 20 km/u. Opgelet, want deze zijn vaak begrensd op 25 km/u. In dat geval mag u dus niet ‘vol gas’ geven.

Hoe wordt ervoor gezorgd dat ook weggebruikers uit het buitenland op de hoogte zullen zijn van de invoering van de Code van de openbare weg?

Via bemiddeling door de FOD Mobiliteit & Vervoer zal het nodige worden gedaan om op de pagina over ‘Verkeersregels en verkeersveiligheid’ op de website Your Europe de aandacht te vestigen op de Code van de openbare weg. Alle informatie over de Code van de openbare weg zal beschikbaar zijn in het Engels, Frans en Nederlands, en later ook in het Duits.